De in Heerlen geboren Piet Gerards groeide op in Schinnen. Hij bezocht in die plaats de lagere school, waaraan zijn vader eerst als onderwijzer en later als hoofd was verbonden. Daarna volgde een flink en divers aantal opleidingen. Eerst ging hij naar het kleinseminarie in Schimmert, waar hij het gymnasium deels doorliep. Van het gymnasium stapte hij over naar de havo aan het Bernardinuscollege in Heerlen. Die opleiding maakte hij wel af, waarna hij naar Maastricht toog voor drie jaar kunstacademie. Vervolgens zat hij nog heel even op de Hogeschool voor Theologie en Pastoraat in Heerlen. Aansluitend stond hij als onbevoegd tekenleraar een jaar voor de klas op een huishoudschool. Beter lag hem het vormingswerk waarin hij daarna terecht kwam, eerst in Geleen en later in Brunssum.
Omdat hij zich in het vormingswerk vooral met de culturele kant van de activiteiten bezighield, nam hij al snel ook de vormgeving van folders en andere publicaties op zich. In die eerste helft van de jaren zeventig was Gerards in de Oude Mijnstreek politiek actief geworden, onder meer in het Paniekkollektief dat het niet eens was met de vestiging van een deel van Afcent in een oud complex van de Staatsmijnen te Schinnen. Ook voor de acties waar hij bij betrokken was, verzorgde hij de affiches, folders en tijdschriften. Voor de mede door hem in 1978 opgerichte Coöperatieve Vereniging Anarcho Artistieke Produkties (AAP) ontwierp hij bijvoorbeeld affiches* met daarop voormannen van het anarchisme. Verder had hij een grote inbreng bij de lay-out van het door Leuvense en Hasseltse anarchisten in 1979 en 1980 uitgegeven blad Kladdaradatsch*. Daaraan leverde hij tevens, samen met zijn vriend Joep Schreurs gemaakte, uitvoerige interviews met Nederlandse anarchisten als Rudolf de Jong en Arthur Lehning.
Hoewel hij geen grafische opleiding had, ging het vormgevingswerk hem steeds beter af. Zozeer dat hij in 1980 onder de naam 'Piet Gerards/AAP Zeefdruk & Lay-outing' een eigen bedrijf begon. Van de opdrachten die hij kreeg vanuit het welzijnswerk, onderwijs en de culturele sector leerde hij veel, maar daarnaast verdiepte hij zich terdege in het werk van beroemde voorgangers en schafte hij zich een grote hoeveelheid lectuur over typografie en boekvormgeving aan. Onbewust formuleerde hij al enkele eigen uitgangspunten: directheid, eenvoud en boodschap. Bevestiging voor die uitgangspunten vond hij in het werk van de typograaf Jan Tschichold (1902- 1974). Deze hamerde op eenheid van vorm en inhoud, benadrukte de dienstbaarheid van kleur, decoratie en illustratie en wees op het belang van asymmetrie en dynamiek. Ook stelde hij dat het werk van de typograaf de uitdrukking moest zijn van diens kijk op de wereld. Een stelling die de geëngageerde Gerards onderschreef. Aan het begin van de jaren tachtig verlegde Gerards zijn belangstelling langzaam maar zeker van politiek naar literatuur. Samen met vrienden als Joep Schreurs, Jo Willems, Joseph Kerf en Gustaaf Begas maakte hij tussen 1982 en 1986 het tijdschrift Nuuks*, dat uitsluitend bestemd was voor de samenstellers zelf. In het tijdschrift publiceerden ze over literatuur, beeldende kunst, muziek, filosofie, politiek en persoonlijke besognes en obsessies. Naar buiten trad Gerards via de mede door hem in 1984 gestichte Galerie Signe aan de Akerstraat in Heerlen, op de begane grond van zijn dat jaar gekochte nieuwe woon- en werkpand. Samen met fotograaf Gustaaf Begas, architect Jan Teeken en schrijver Paul van der Velden organiseerde hij daar tentoonstellingen, concerten, lezingen en manifestaties, vaak met een controversieel karakter of originele insteek. Ook voor Galerie Signe en later Kunstencentrum Signe verzorgde Gerards het presentatiemateriaal*.
In 1982, het jaar waarin het eerste nummer van Nuuks uitkwam, verscheen de eerste door Gerards verzorgde boekuitgave. Het was Europa* van Anatol Stern en Mieczyslaw Szczuka, uitgebracht door de Coö>peratieve Vereniging Anarcho Artistieke Produkties. Een jaar later presenteerde hij zich als 'Gerards, uitgever te Maastricht' en verscheen onder die imprint Europese nacht,*. met daarin gedichten van de in ballingschap levende Russen Vladislav Chodasevitsj, Georgij Ivanov en Boris Poplavskij. In 1985 ontstond daaruit uitgeverij Gerards&Schreurs, die vooral naam maakte met boeken van Oost-Europese auteurs en werken over typografie [zie het lemma Gerards&Schreurs]. Daarnaast begon hij in 1986 de bibliofiele uitgeverij Huis Clos. Een uitgave van Gerards&Schreurs leverde hem in 1986 zijn eerste bekroning op. Laatste brieven 1936-1938* van Osip Mandelstam werd door de Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek [CPNB] uitgeroepen tot een van de Best Verzorgde Boeken van dat jaar.
In de jaren die volgden zou hij, ook na het overdoen van de eigen uitgeverij, nog vele boeken vormgeven. Zo werkte hij – inmiddels gesteund door enkele medewerkers onder de naam Bureau Piet Gerards – geregeld voor de Landgraafse eenmansuitgeverij Herik van Jo Peters, Uitgeverij 010 (boeken over architectuur), Uitgeverij Plantage-G&S (de voortzetting van de eigen uitgeverij door Yolanda Bloemen), Drukkerij Rosbeek, Uitgeverij Plantaan en regionale overheden als de provincie Limburg en de gemeente Heerlen. Het bleef natuurlijk niet bij boeken alleen, ook affiches, brochures, folders, cd- en videoinlays, jaarverslagen, tijdschriften en kalenders kregen door hem een gezicht. Een steeds herkenbaarder gezicht, want door zijn geheel eigen aanpak, perfectionistisch en wars van uiterlijk vertoon en steeds met de al eerder genoemde grafische uitgangspunten waarvan vooral eenvoud en helderheid eruit sprongen, was een door Piet Gerards vormgegeven boek, brochure of folder er altijd uit te halen. Als hartstochtelijk lezer wist hij precies wat lezers van de vormgeving van een boek verwachten en omzeilde daardoor alle typografische valkuilen. Voor hij begon met een ontwerp verdiepte hij zich bovendien terdege in het onderwerp, probeerde alle informatie die er over was te pakken te krijgen. Zo wist hij dat de Amerikaanse architect John Hejduk, die onderwerp was van het door Wim van den Bergh geschreven John Hejduk, Berlin Night*, voor zijn bouwkundige ontwerpen steeds een soort schetsblok maakt waarin tekeningen staan met verklarende tekstjes. Dat leverde hem het idee op voor het boek transparante tekstvellen te gebruiken, die op de eronder liggen illustratie aangaven wat er te zien viel. Die geheel eigen aanpak leverde hem tal van prijzen op. Op de eerste bekroning van een door hem vormgegeven boek door de CPNB als Best Verzorgde Boek volgden er nog 24. Daarnaast won hij onder meer in 1993 met Faces* van Pieter Beek en Kim Zwarts een gouden medaille in de wedstrijd Schö>nste Bücher aus aller Welt, kreeg hij in 1995 voor John Hejduk, Berlin Night de International Architecture BookAward of the American Institut of Architects en werden de door hem ontworpen zomerzegels* in 2001 uitverkoren als Mooiste Postzegels van 2001.
Opmerkelijk was zijn betrokkenheid door de jaren heen bij culturele activiteiten in het zuiden van Limburg. Niet alleen verzorgde hij de uitgaven van Herik, hij werkte ook voor het Letterkundig Centrum Limburg, verzorgde het eenmanstijdschrift Quality Meat van Ben van Melick, maakte de brochures van de Stichting Poë>ziefestival Landgraaf en gaf gelegenheidsuitgaven als Jon Erkens. Actor in de Mijnstreek (1946-1990)* op bijzondere wijze vorm.
Piet Gerards, die al enige tijd vanuit Heerlen en Amsterdam werkte, verhuisde zijn werkplek in 2006 geheel naar de hoofdstad. De belangrijkste reden daarvoor was dat zo'n driekwart van de opdrachtgevers in de Randstad zat. De naam Bureau Piet Gerards veranderde bij die gelegenheid in Piet Gerards Ontwerpers.

LITERATUUR:
Meyke Houben, 'Een beetje gek op letters.' In: De Limburger, 29 april 1995; Mathieu Lommen, 'A reader as typographer. Piet Gerards graphic designer.' In: Quaerendo, vol. 31/2, 2001;
Ben van Melick, Werktitel: Piet Gerards, grafisch ontwerper [Rotterdam, 2003];
Wido Smeets, 'Bij Piet Gerards is elke versiering taboe.' In: Dagblad De Limburger, 6 november 2003.